Verdichtingsopgave bouw vraagt om geïntegreerde aanpak

Als we in de MRA blijven bouwen en verstedelijken zoals nu wordt de netcapaciteit ontoereikend voor toekomstige bouwopgaven. Maar hoe ontwikkel je kwalitatief hoogwaardige wijken met beperkte netcapaciteit? Mogelijke oplossingen: passief bouwen, aanvullende opwek (wind, geothermie), warmtetransitie integreren met verstelijking. En ook wijkopslag combineren met regionale infrastructuur. Dat concludeert het rapport ‘Verstedelijking en energie’ dat in opdracht van de MRA en de provincies NH en Flevoland is opgesteld door DEP en Generation Energy.

Wat is het probleem?

Wanneer de verstedelijkingsstrategieën en woningbouwprojecten ontwikkeld worden op de huidige manier, komt de vereiste netcapaciteit te laat. Want bij reguliere bouwwijze neemt de netbelasting van woonwijken met een factor 4 tot 5 toe. Het achteraf aanpassen van de woningen en de energievoorziening heeft forse ruimtelijke consequenties en leidt tot hoge kosten en uitstoot.
“Het lijkt kiezen tussen veel ruimtegebruik in wijken, bouwen voor leegstand of uitstellen van het bouwen van meer woningen”, dat is de vaststelling in dit rapport.

Oplossingen

Uit dit ontwerpend onderzoek, waarin onderzoekers in gesprek gingen met betrokkenen bij de NOVEX MRA, komen verschillende oplossingsrichtingen.

• Passief bouwen kan zeer impactvol zijn. Het vermindert de opslagbehoefte met 40 procent (getransformeerde bedrijventerrein) tot zelfs 100 procent (OV-knooppunt)
• Aanvullende energiebronnen zoals wind, piekgeneratoren en geothermie zijn essentieel om ruimtegebruik te minimaliseren.
• De warmtetransitie speelt ook een rol, waarbij keuzes voor verstedelijking soms barrières opwerpen. Een geïntegreerde benadering voorkomt lock-outs en optimaliseert ruimtegebruik.
• Een combinatie van wijkopslag en regionale infrastructuur maakt het ruimtegebruik efficiënter

Vervolgstappen

De auteurs van het rapport sluiten af met een aantal doorrekeningen en vervolgstappen.

• Samenwerking tussen ontwikkelaars nieuwbouw en aanjagers warmtetransitie is nodig voor integrale afweging
• Verspreiden van boodschap over belang van passief bouwen is belangrijk, daarnaast kan het Rijk passief bouwen in het bouwbesluit opnemen
• Er moet een helder afwegingskader komen voor ruimtelijke keuzen met daarin ook heldere verantwoordelijkheden.
• Het Rijk moet externe groene warmtebronnen agenderen en het moet duidelijk worden wat daarvoor de randvoorwaarden zijn.

De inzichten uit het rapport zijn inmiddels toegelicht, besproken en met belangstelling ontvangen tijdens een webinar voor ambtenaren in de MRA op 21 oktober. Tijdens het congres Regionale Energie en Lokale Warmte (zie verslag) op 13 november in Utrecht en tijdens het Directeuren Overleg van het Platform Ruimte van de MRA van 21 november. De komende maanden zal in samenspraak met het Rijk en een aantal provincies worden bepaald wat de logische vervolgstappen zijn op dit onderzoek.