MRA maakt werk van verbinden energie- en grondstoffentransitie

De energietransitie en de omslag naar een circulaire economie lopen elkaar soms voor de voeten. Voor de ontwikkeling van zonnepanelen, windmolens en batterijen zijn bijvoorbeeld veel grondstoffen nodig die steeds schaarser worden. Daarnaast zorgt het verduurzamen van woningen voor een enorme vraag naar isolatiemateriaal, waar veelal nieuwe grondstoffen voor worden gebruikt, die niet hernieuwbaar zijn. Zonder de omslag naar een circulaire economie komen de klimaatdoelen in de knel.

De energie- en de grondstoffentransitie moeten daarom samen worden aangepakt, adviseerde de Sociaal-Economische Raad al in 2022. De Metropoolregio Amsterdam (MRA) heeft de afgelopen maanden een verkenning uitgevoerd naar de mogelijkheden om de beide transities veel nadrukkelijker met elkaar te verbinden. Daaruit blijkt dat de transities elkaar heel goed kunnen en moeten versterken, mits de juiste keuzes worden gemaakt om te voorkomen dat acties op de korte termijn problemen veroorzaken op de langere termijn.

Omslag naar circulaire economie in kinderschoenen

Vergeleken met de energietransitie staat de omslag naar de circulaire economie nog in de kinderschoenen, constateerde de SER twee jaar geleden. Dat is zonde, want de transities hangen nauw met elkaar samen. De grondstoffentransitie, die nodig is voor de circulaire economie, kan de energietransitie zelfs bij uitstek ondersteunen. Door essentiële grondstoffen terug te winnen en opnieuw te gebruiken, wordt bijvoorbeeld de leveringszekerheid vergroot van grondstoffen voor duurzame energietechnologie.

Brede welvaart stimuleren

De uitdaging is dan ook om de transities zo te organiseren, dat ze elkaar versterken. In de MRA biedt dit kansen om de brede welvaart te stimuleren. Het steviger verbinden van de energie- en grondstoffentransitie kan immers leiden tot positieve economische effecten (bedrijven die innovaties ontwikkelen en produceren, nieuwe afzetmarkten), een beter leefmilieu (minder uitstoot van schadelijke stoffen) en positieve maatschappelijke effecten (gezondheidswinst, meer werkgelegenheid). Dit is in het belang van het Nederland van nu, van volgende generaties en van andere landen in de wereld.

Concreet aan de slag

Tijdens de verkenning, die in opdracht van de MRA is uitgevoerd met ondersteuning van transitiebureau Squarewise, zijn producten ontwikkeld die helpen om de komende jaren concreet aan de slag te gaan.

Het gaat daarbij om:

• Een narratief dat verwoordt waarom het belangrijk is om de energie- en grondstoffentransitie te verbinden en bestuurders richting geeft bij het formuleren van vervolgstappen;
  
  
• Een inhoudelijk eindproduct dat inzicht geeft in de manieren waarop de transities inhoudelijk met elkaar samenhangen en hoe ze met elkaar kunnen worden verbonden op het gebied van de gebouwde omgeving, opwek van elektriciteit, mobiliteit en industrie;
  
  
• Een inventarisatie van het relevante rijksbeleid;
  
  
• Een lijst met mogelijke vervolgstappen.

Onderdeel van MRA Agenda

Het verknopen van de energie- en grondstoffentransitie in de Metropoolregio Amsterdam krijgt mogelijk een plek in het concept van de MRA Agenda 2025-2028, de inhoudelijke basis van de samenwerking in de regio die dit voorjaar voorligt aan de colleges, gemeenteraden en Provinciale Staten in de MRA voor het proces van wensen en opvattingen.

Vooruitlopend op de definitieve MRA Agenda zijn op basis van de verkenning alvast twee concrete vervolgactiviteiten gestart in de regio. Deze richten zich op het ontwikkelen van een concrete regionale aanpak voor het stimuleren van het gebruik van circulaire zonnepanelen en van biobased isolatiemateriaal.