Circulaire economie in de MRA: ‘We zijn op weg, maar grote stappen zijn nog nodig’

Nederland wil in 2050 volledig circulair zijn. In een circulaire economie worden gebruikte grondstoffen weer ingezet voor nieuwe producten. De samenwerking van overheden in de Metropoolregio Amsterdam (MRA) draagt bij aan de omschakeling naar een circulaire economie, zo staat in de MRA Agenda 2020-2024. Door gezamenlijk in te kopen kunnen de overheden bijvoorbeeld massa maken om de circulaire economie aan te jagen. Ook kan de schaalgrootte van de regio worden benut om regionale grondstof- en voedselstromen aan te pakken. Hoe staan we ervoor in de MRA? Daarover gaat de nieuwste podcast in de serie Metropoolregio Actueel. ‘We hebben nog een flinke stap te maken.’

In 2018 hebben de samenwerkende overheden in de MRA voor het eerst afspraken gemaakt over circulair inkopen. De ambitie is om in 2025 de helft van alle inkoop te laten bestaan uit circulaire producten. In 2022 lag de lat op 10% circulaire inkoop en dat doel is gerealiseerd.

Luister naar de podcast

De podcast duurt 31:06 minuten. Tekst loopt door onder de podcast.

Deze video wordt niet getoond omdat er (nog) niet akkoord is gegaan met het plaatsen van cookies.
Wijzig keuze

‘We zijn op weg’

‘Soms lijken transities heel langzaam te gaan, maar kijk eens vijf jaar terug in de tijd’, zegt de Haarlemse wethouder Robbert Berkhout in de podcast. Samen met wethouder Floor Gordon van Amstelveen is hij bestuurlijk trekker van het MRA-programma Circulaire Economie. Met het behalen van 10% circulaire inkoop op de schaal van de MRA is de eerste stap gezet, zegt Berkhout. Al beseft hij dat sommige overheden in de MRA al 50% realiseren en andere nog nauwelijks circulair inkopen. ‘Het kan altijd sneller, maar we zijn op weg.’

‘Grote slag te slaan’

Dat is het geval voor de circulaire inkoop, maar nog niet voor de verwerking van gebruikt textiel, zegt Hans Bon van Wieland Textiles, een onderneming in Wormerveer. ‘Als je kijkt naar textiel, is circulariteit 98% praten en 2% doen’, stelt Bon vast. ‘Maar je kunt zeggen: dat is al heel wat.’ We zijn nu eenmaal gewend aan ‘gewoon’ inzamelen, met textielbakken op straat. Dat is een heel lineair principe, legt Bon uit. De overheid besteedt de inzameling aan en het bedrijfsleven zorgt voor de verwerking. ‘Ik denk dat we daar nog een hele grote slag te slaan hebben’, zegt Bon.

Dat geldt ook voor het uitbouwen van het netwerk, ziet de ondernemer. ‘Je ziet elkaar zo nu en dan, maar wel steeds dezelfde gezichten. De MRA telt 30 gemeenten, maar wij spreken maar een paar wethouders. Ik denk dat daar ook nog wel een flinke stap te maken is. Van de anderen horen we helemaal niets.’

Wethouder Floor Gordon uit Amstelveen noemt die kritiek terecht als het om textiel gaat. Met de gescheiden inzameling een aantal grondstoffen gaat het heel goed, zegt ze. ‘Maar textiel is de grootste afvalberg die nog nauwelijks wordt hergebruikt.’ In de MRA zijn heel inspirerende initiatieven en daar moet je met elkaar coalities op zien te smeden, zegt Gordon. ‘Dat moet je zien te verzilveren. Wij zijn de bestuurlijke trekkers, wij moeten op het goede moment zeggen: hier ligt een kans, die moeten we grijpen, dit is nu echt verstandig als metropoolregio en als gemeenten moeten we hier gezamenlijk op inspelen. Dan krijg je impact.’

Regionale inzet

Maar liefst een kwart van de textielsector in Nederland is gevestigd in de MRA. De sector is goed voor ruim 10.000 banen in de regio. In de MRA wordt jaarlijks 15 miljoen kilo textiel ingezameld, maar nog eens 15 miljoen kilo verdwijnt in de grijze kliko, zegt ondernemer Hans Bon. Hij wijst erop dat textiel nu ook naar de hoogste bieder gaat en dan vaak in het buitenland terecht komt. Terwijl ondernemers in Nederland juist veel volume nodig hebben om te kunnen opschalen. ‘Daar kunnen we binnen de MRA aan bijdragen’, reageert wethouder Gordon. ‘Het is wel een timingsvraagstuk: wanneer kunnen contracten in de markt worden gezet?’

Uiteindelijk zal landelijke wet- en regelgeving nodig zijn om echt om te schakelen naar een circulaire economie, meent wethouder Berkhout. Maar regionaal kunnen zeker stappen worden gezet, zegt hij. ‘We kunnen opschalen door kennis te delen over circulaire inkoop: hoe doe je dat op lokaal niveau? Uiteindelijk, om naar 100% circulair te gaan, moet je iets doen met de hele keten, met het productieproces en met consumptie. Dat ontstijgt al snel lokaal en de MRA.’

De circulaire economie verdient in elk geval een prominente plek in de nieuwe MRA Agenda 2024-2028, die in oktober 2024 wordt gelanceerd, zegt wethouder Berkhout. ‘Wat mij betreft met stip op 1. Als je innovatie wil in je regio en je wil toekomstbestendig zijn, dan moet je circulair worden.’