‘Corona is een storm: onderwerp MRA Agenda aan windtunneltest’

Elke organisatie zou nu scenario’s kunnen gebruiken om na te denken over de acties die ze kunnen nemen nu de coronamaatregelen weliswaar worden verlicht, maar zeker nog niet voorbij zijn. ‘Een windstoot is niet meer aan de orde, de coronacrisis is een storm en wordt misschien zelfs een orkaan die over onze samenleving trekt’, zei Michiel de Vries, oprichter van strategisch adviesbureau Jester tijdens zijn college aan de MRA University.

Afhankelijk van de duur en de hevigheid van de coronapandemie én de bijhorende maatregelen, moeten organisaties zich op verschillende werkelijkheden voorbereiden. Zijn advies is dan ook om de MRA Agenda te onderwerpen aan een zogenoemde ‘windtunneltest’ om na te gaan of plannen uit januari nu nog op dezelfde manier kunnen worden uitgevoerd.

Michiel de Vries was op 19 mei de vijfde spreker in de reeks webinars van MRA University, een initiatief van de Metropoolregio Amsterdam, de Amsterdam Economic Board en de gemeente Amsterdam. Hij sprak over het belang van het werken met scenario’s, juist ook in onzekere tijden. Het webinar is hier terug te kijken:

Niet voorspellen, maar voorstellen

Pogingen om de toekomst te voorspellen, gaan vaak mis. Zo kon computerexpert Ken Olsen zich onze huidige thuiswerkmodus in de jaren ‘70 niet voorstellen. ‘There is no reason for any individual to have a computer in their home’. Ook met scenario’s kunnen we de toekomst niet voorspellen. De kern van het werken met scenario’s is juist het werken met onzekerheden. Zaken die een grote invloed hebben op de toekomst, maar die we zelf niet rechtstreeks kunnen beïnvloeden. Niet voorspellen dus, maar voorstellen.

De Vries gebruikte een schema uit het boek 20/20 Foresight van Courtney om uit te leggen dat bij verschillende soorten onzekerheden ook verschillende tools horen:

• Forecasting, waarbij de onzekerheid klein is en het vaak wel helder is welke kant het op gaat. Denk bijvoorbeeld aan demografische ontwikkelingen.
• What if-scenario’s, waarbij één onzekerheid voorop staat. Wat betekent bijvoorbeeld de duur en hevigheid van de coronacrisis voor de klimaatopgave in de Metropoolregio Amsterdam?
• Scenarioplanning, waarbij twee onzekerheden tegen elkaar worden uitgezet om verschillende toekomstbeelden te creëren. Een kersvers voorbeeld werd gemaakt door de Stichting Toekomstbeeld der Techniek: gaan we toe naar een open óf gesloten economie en stellen we veiligheid boven vrijheid of vice versa?
• Chaostheorie, om te gebruiken als de onzekerheden over elkaar heen buitelen.

Scenario’s zijn een instrument

In de introductie van het webinar lichtte Antonio Carretero, hoofd strategie van de Amsterdam Economic Board, al toe dat in de Metropoolregio Amsterdam al jaren met toekomstscenario’s wordt gewerkt. De Vries gaf aan dat deze scenario’s nu bijzonder actueel blijken te zijn. De onzekerheid of Europa meer of minder verenigd zal zijn in de toekomst en de vraag of we naar een meer lokale en bottom-up gestuurde economie gaan of juist naar een wereldwijde en top-down economie zijn juist nu relevant. Blijft China de fabriek van de wereld? Of worden handelsketens lokaler? Bewegen we richting global giants, of toch eerder naar local for local? Deze scenario’s zijn dan ook een van de instrumenten die de Board en het MRA Bureau gebruiken om grip te krijgen op de vraag of economisch herstel en werken aan de klimaatopgave hand in hand kunnen gaan. 

Ook de strategen van de gemeente Amsterdam maken volop gebruik van scenario’s, vertelde strategisch adviseur Gertjan Rohaan. Met impactanalyse en scenario’s over de zwaarte van de crisis helpen zij de politiek om de samenhang en gevolgen te overzien van strategische keuzes. Ook werken ze aan doelscenario’s om scherper te kunnen sturen op bestuurlijke ambities.

‘Keynesiaans investeren én innovatie stimuleren‘

Visie, weten wat je wil, daar begint het mee, beaamde De Vries. Met scenario’s kan je zo’n visie realistischer maken, door acties te nemen die passen bij meer dan één toekomstbeeld. Ook als toekomstbeelden zeer onwenselijke aspecten laten zien, kan het nodig zijn om juist daar maatregelen tegen te nemen. De Vries sloot het webinar af met een persoonlijke visie: op korte termijn is Keynesiaans investeren in de economie zeer wenselijk, maar zeker de economie van de Metropoolregio Amsterdam heeft creativiteit en innovatie nodig om op de lange termijn te kunnen floreren.

Alle webinars van MRA University

Alle aankondigingen, verslagen, webinars en podcasts van MRA University kunt u vinden op deze pagina.