Minister en staatssecretaris laten zich informeren over woon-werkbalans in Metropoolregio Amsterdam

Hoe kun je een gebied waar vele tienduizenden woningen worden gebouwd zo vormgeven, dat er voldoende ruimte overblijft voor andere noodzakelijke voorzieningen, zoals voor bedrijvigheid en werkgelegenheid? Dat was het thema tijdens een werkbezoek aan de Metropoolregio Amsterdam (MRA) van minister Mona Keijzer (Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening) en staatssecretaris Chris Jansen (Openbaar Vervoer en Milieu) op maandag 3 februari.

Het werkbezoek vond plaats in het kader van de zogenoemde NOVEX-aanpak. In deze aanpak werkt de MRA gezamenlijk met het Rijk aan grote ruimtelijke opgaven, zoals de woningbouw, en tegelijkertijd aan benodigde randvoorwaarden, zoals bereikbaarheid, voldoende bedrijventerreinen, energie en uiteraard rekening houdend met de klimaat- en wateropgave. Want de MRA ligt in een kwetsbaar gebied als het gaat om waterveiligheid. Het werkbezoek was in het gebied ZaanIJ, maar vanzelfsprekend kwam de gehele regio aan bod. 

Woon-werkbalans centraal

Omdat NOVEX een breed programma is, is ervoor gekozen om het thema woon-werkbalans centraal te stellen. De minister en de staatssecretaris gingen in gesprek met regionale bestuurders en ondernemers in het gebied, in Zaanstad en in Amsterdam, over de balans tussen wonen, werken, mobiliteit en leefbaarheid. Hoe kunnen we zo’n gebied met een enorme woningbouwopgave zo transformeren, dat er voldoende ruimte overblijft voor andere noodzakelijke voorzieningen, zoals bedrijvigheid? Hoe kunnen we er, met de stijgende grondprijzen, voor zorgen dat ook beginnende, innovatieve bedrijven terecht kunnen op bedrijventerreinen? Welk economisch profiel is kansrijk in dit gebied?

Achtersluispolder

Het programma startte bij pakhuis De Vrede in de Achtersluispolder, een containerterminal, die op termijn, net als het gebied, zal transformeren. Het gezelschap werd verwelkomd door Bas Gort, eigenaar van het pakhuis. Ook is gesproken met ondernemer Vincent van Vliet (STURM, aannemer infra) van de Ondernemersvereniging Zaandam-Zuid. De Noord-Hollandse gedeputeerde Esther Rommel en MRA-directeur Emiel Reiding vertelden kort iets over de samenwerking van het Rijk en de regio in de NOVEX. Rijk en regio werken al sinds 2019 samen aan de opgaven, er is een gezamenlijke visie geschreven en er zijn afspraken gemaakt over de woningbouw, mobiliteit, economie en groenblauwe maatregelen.

Het is niet alleen een financiële, maar ook een ruimtelijke uitdaging om de afspraken te kunnen uitvoeren. Daarbij moeten keuzes worden gemaakt. De wethouders Wessel Breunesse en Stephanie Onclin van Zaanstad spraken over de uitdagingen en kansen in de Achtersluispolder, waar er bewust voor wordt gekozen om naast de woningbouwopgave ruimte te behouden voor bedrijven.

Wethouder Paul Tang van Almere, bestuurlijk trekker van het thema woon-werkbalans in de MRA, toonde een kaart van de MRA die liet zien dat wonen en werken niet in balans zijn. Vooral praktisch geschoolde inwoners in de regio moeten te ver reizen voor hun werk doordat er geen betaalbare woningen zijn in de omgeving van hun werk of doordat er geen werk is waar wel betaalbare woningen zijn. In Almere, van oorsprong meer een woonstad, wordt ingezet op meer werkgelegenheid. Dat gebeurt onder meer door een aantrekkelijk klimaat te creëren voor bedrijven door middel van bedrijventerreinen, onderwijsvoorzieningen en een gedifferentieerd woningaanbod in de buurt van openbaar vervoer.

NDSM-terrein

Met de bus ging de delegatie vervolgens naar het NDSM-terrein in Amsterdam-Noord. De Amsterdamse wethouder Melanie van der Horst lichtte toe wat de mobiliteitsopgaven zijn in zowel het ZaanIJ-gebied als in de gehele MRA. Door de enorme woningbouwopgave en de economische ontwikkelingen in het gebied zijn meer maatregelen nodig op het gebied van bereikbaarheid, zowel voor personenvervoer als goederenvervoer. Daar zet de regio op in, maar het Rijk is nodig voor de bovenregionale bereikbaarheidsmaatregelen, zoals het hoogwaardig openbaar vervoer ZaanIJ, het doortrekken van de Noord-Zuidlijn naar Schiphol en Hoofddorp, het sluiten van de zogenoemde kleine metroring in Amsterdam en de IJmeerverbinding. Deze maatregelen zijn ook nodig om wonen en werken in de MRA in balans te krijgen.

Onderweg bezocht het gezelschap de Fiction Factory, waar de enthousiaste eigenaar Hade Steenwinkel het belang benadrukte van bedrijvigheid in een stedelijke omgeving. Fiction Factory is een professioneel geoutilleerd bouwatelier, waar wordt gewerkt aan tentoonstellingen, winkelinterieurs, kantoren en restaurants. En aan het Wikkelhuis, een verplaatsbare woning. De geboren Amsterdamse is met haar bedrijf steeds meer naar de rand van de stad gegaan. Fiction Factory kan op het bedrijventerrein NDSM blijven, maar veel ondernemers kunnen hier niet meer terecht vanwege de hoge prijzen. Met minister Keijzer ontstond een gesprek over de rol die de overheid hierbij kan spelen.  

Het werkbezoek is afgesloten op een bouwplaats op het NDSM-terrein, waar de bewindslieden de enorme woningbouwopgave van Amsterdam-Noord konden zien, met een prachtig uitzicht over de hoofdstad. Projectontwikkelaar Marcel Schipper (algemeen directeur VolkerWessels)  en directeur-bestuurder Karin Verdooren van woningbouwcorporatie Lieven de Key spraken over de realisatie van betaalbare woningen en het belang om hierover afspraken te maken. Stadsdeelvoorzitter Brahim Abid van Amsterdam-Noord ging in op de transformatie van zijn stadsdeel, met alle kansen en uitdagingen voor zowel bedrijvigheid als leefbaarheid. Het bezoek liep flink uit. Duidelijk was dat de regionale bestuurders en de bewindslieden veel met elkaar te bespreken hadden.

Over NOVEX

De Rijksoverheid heeft zestien gebieden in Nederland aangewezen waar de ruimtelijke opgaven van overheden zo groot en gestapeld zijn, dat ze vragen om gezamenlijke regie van het Rijk en de regio. Deze gebieden worden de NOVEX-gebieden genoemd. De Metropoolregio Amsterdam is één van deze NOVEX-gebieden. Om de opgaven effectief aan te pakken, bundelen de Rijksoverheid, regio, provincies, waterschappen en gemeenten hun krachten en werken ze gebiedsgericht samen.

Het werkbezoek aan het NOVEX-gebied MRA van de minister en staatssecretaris past in een reeks van werkbezoeken aan NOVEX-gebieden.